Artikel afdrukken
Artikel downloaden
Maak een afspraak
Drainage
Proctologische pathologie
Anale fistels
Pathologie
Wat is een anale fistel?
Een fistel is een tunnel/kanaal tussen een opening in het anaal kanaal (inwendige opening) en een opening ter hoogte van de huid rond de anus (uitwendige opening).
De gemiddelde leeftijd is 40 jaar. Mannen worden twee keer zo vaak getroffen als vrouwen.
De incidentie van anale fistels: 1,69 gevallen per 10.000 mensen.
García-Olmo D, Van Assche G, Tagarro I, Diez MC, Richard MP, Khalid JM, et al. Prevalence of anal fistulas in Europe: systematic literature reviews and population-based database analysis. Adv Ther. (2019) 36:3503–18. doi: 10.1007/s12325-019-01117-y
Hoe ontstaat een anale fistel?
De meeste anale fistels ontstaan als gevolg van een anaal abces die ontstaat in anale kliertjes gelegen tussen de 2 sluitspieren van de anus. Ten gevolge van een infectie en ontsteking van de klieren ontstaat een abces. Door de zwelling gaat het abces drukken tot tegen de huid rond de anus. Het kan spontaan openbarsten of na een operatie leeglopen. Wanneer het abces heelt, kan er een open verbinding blijven bestaan tussen het anaal kanaal en de huid, men spreekt dan van een anale fistel.
Niet elke patiënt ontwikkelt een anale fistel na een abces.
+/- Ongeveer 40-50% van de patiënten ontwikkelen een fistel na drainage van een abces.
Andere oorzaken van anale fistels :
– Inflammatoire darmziekte, bv. ziekte van Crohn
– Seksueel overdraagbare aandoening
– Trauma
– Tuberculose
– Anorectale kanker
Wat zijn de symptomen van een anale fistel?
Een anale fistel kan gelijkaardige symptomen vertonen als een anaal abces, maar minder acuut en minder pijnlijk.
Een combinatie van de volgende symptomen kan optreden:
- Pijn en zwelling ter hoogte van de huid
- Koorts
- Vermoeidheid
- Irritatie, roodheid aan een uitwendige opening rond het anaal kanaal.
- Intermittent vuilverlies
Na drainage van een abces klaagt de patiënt meestal over de volgende cyclus van symptomen:
De wonde geneest niet volledig en blijft met tussenpozen sijpelen
Aan het litteken van het vroegere abces vormt zich een kleine zwelling of puistje, die een ongemak/pijn en roodheid kan veroorzaken. Wanneer het puistje vuilverlies afscheidt of sijpelt (externe opening) gaat de pijn verdwijnen en de zwelling verminderen. Eens het vuilverlies geëvacueerd sluit de externe opening zich en kan de cyclus zich herhalen zolang de interne opening in het anaal kanaal, het fisteltraject blijft voeden. Deze cyclus kan zich in de loop der jaren vele malen herhalen zonder te stoppen.
Kan een fistel gevaarlijk zijn?
- Een anale fistel is zelden gevaarlijk. Bij herhaalde infectie kunnen nieuwe fistels ontstaan, waardoor het risico van een algemene infectie toeneemt.
- Een chronische ontsteking kan het risico op kanker verhogen.
Moet een anale fistel altijd geopereerd worden?
-
Nee. Er kan ook besloten worden om een anale fistel niet te behandelen indien het risico op incontinentie ten gevolge van de operatie te groot geacht wordt.
Wat zijn de verschillende types anale fistels?
De meest voorkomende soorten fistels:
- Transsfincterische anale fistel: Fistel die volledig de beide (externe en interne) sluitspieren doorkruist.
- Intersfincterische anale fistel: Fistel die loopt tussen de externe en interne sluitspier.
- Oppervlakkige anale fistel: Fistel die niet door de sluitspier gaat.
Fistels kunnen complex zijn met meerdere trajecten van een inwendige opening naar meerdere uitwendige openingen.
Het anatomische verloop van de fistel is belangrijk voor het bepalen van de behandeling. Afhankelijk van de hoogte waarop de fistel de anale sluitspier doorkruist, zal de behandeling veranderen.
Hoe wordt een anale fistel gediagnosticeerd?
De diagnose wordt gemaakt op basis van de voorgeschiedenis van de symptomen (voorgeschiedenis van abcessen, intermittent vuilverlies sijpelen)
Bij klinisch onderzoek wordt een opening in de huid rond de anus waargenomen (uitwendige opening van de fistel) .
Bij anuscopie kan de inwendige opening soms gevisualiseerd worden.
Indien een complexe fistel wordt vermoed, kan preoperatief een magnetische resonantie of een echografie van het anale kanaal worden gevraagd.
Behandeling
Wat zijn de verschillende behandelingen voor anale fistels?
Oppervlakkige en laag transsfincterische fistels
De oppervlakkige fistels en fistels die minder dan 30% van de anale spier (sluitspier) doorkruisen, kunnen worden behandeld door resectie van de fistel (fistulotomie), indien er geen risico op incontinentie bestaat.
- Fistelresectie (fistulotomie / fistulectomie)
De volledige verwijdering van de fistel van de uitwendige opening tot de inwendige opening.
Zie operatie : Resectie fistel / fistulotomie
Hoge transsfincterische fistels
Als het een hoge anale fistel betreft en meer dan 30% van de anale sluitspier doorkruist, zullen de chirurgische behandelingen tot doel hebben om eerst, indien nodig, de infectie onder controle te brengen en in een tweede tijd de inwendige opening te sluiten in het anaal kanaal zonder de continentie van de patiënt in gevaar te brengen.
- Drainage met Seton
Plaatsing van een plastic draad doorheen de inwendige en uitwendige opening om de infectie te draineren. De ingreep is vaak de eerste fase van de behandeling, de tweede fase bestaat in de meeste gevallen uit een ligatuur van het fistel traject tussen de inwendige en uitwendige sluitspier (LIFT – procedure) of een rectale avancement flap
Zie operatie: Drainage met Seton
- Afbinden van het fisteltraject in de intersfincterische ruimte – LIFT-procedure
Ligatuur van het fisteltraject tussen de twee sluitspieren, waarna de fistel wordt weggesneden van de uitwendige opening tot aan de sluitspier.
Zie operatie: Ligatuur van de fistel door de intersfincterische ruimte – LIFT procedure
- Rectal advancement flap
De inwendige opening in het kanaal wordt uitgesneden en vervolgens bedekt met gezond weefsel dat vanuit het rectum in het anale kanaal wordt geschoven om de oude inwendige opening te bedekken. In een tweede stap wordt de fistel van de uitwendige opening tot aan de sluitspier weggesneden.
